Page 11 - W centrum uwagi - zakres rozszerzony

Człowiek istotą społeczną

Grupy społeczne sanych regułach (np. na statucie, regulami-
Wiele statusów i ról społecznych wynika nie) lub niepisanych zwyczajach.
z przynależności człowieka do grup społecz- Tożsamość jest poczuciem odrębności,
nych. Zbiorowości te są bardzo zróżnicowane które wyróżnia członków grupy z szerszej
(zob. tabela poniżej), jednak każda z nich cha- zbiorowości, np. ze społeczeństwa. Tożsa-
rakteryzuje się czterema cechami. mość grupowa jest czymś więcej niż sumą
Wspólne cele i interesy łączące członków tożsamości poszczególnych członków grupy.
grupy mogą być związane z określonymi Może wynikać np. z podobnych poglądów na
poglądami, problemami, działaniami. Dla jakąś sprawę, z wyznawania tej samej religii
grupy przyjaciół głównymi celami będą albo ze wspólnych zainteresowań.
np. wzajemna pomoc i przyjemne spędzanie Czasami można spotkać się z rozumieniem
wolnego czasu. Natomiast partia polityczna pojęcia grupy społecznej, które nie uwzględnia
będzie dążyć przede wszystkim do zdobycia wszystkich wymienionych cech. Przykładowo,
władzy i realizacji programu wyborczego. w mediach pojawiają się niekiedy informacje
Współpraca i wzajemne porozumienie. dotyczące grupy emerytów. Tymczasem nie jest
Członkowie grupy regularnie kontaktują się to grupa w sensie socjologicznym, gdyż emeryci
ze sobą i współdziałają, istnieje bowiem mię- nie uważają się za odrębną zbiorowość ani nie
dzy nimi trwała płaszczyzna porozumienia. są zorganizowani w żadnej strukturze. Zbiory
Struktura to wewnętrzna organizacja grupy, ludzi, które nie mają cech charakterystycznych
określająca funkcje pełnione przez jej człon- dla grupy społecznej, lecz zostały wyróżnione
ków (np. lider, ekspert, wykonawca) i zasady z danego społeczeństwa na podstawie innych
ich działania. Struktura może być złożona kryteriów (dotyczących np. wieku, płci, wyko-
lub bardzo uproszczona, opierać się na spi- nywanego zawodu), nazywamy kategoriami.

Podział grup społecznych
Kryterium Rodzaje grup Przykłady
podziału
Małe – obejmują niewielką liczbę osób, które znają się rodzina, grupa przyja-
nawzajem i utrzymują ze sobą kontakty. ciół, drużyna sportowa
Liczba
członków Duże – są na tyle liczne, że większość członków nie utrzy- naród, katolicy, partia
muje ze sobą bezpośrednich relacji. polityczna
Pierwotne – tworzące je osoby nabywają członkostwo rodzina, grupa
w sposób naturalny, występują między nimi silne więzi rówieśnicza
Rodzaj emocjonalne.
przynależności
Wtórne – przynależność do nich wynika z wyboru jednostki, związek zawodowy,
a członków zwykle łączą ściśle określone cele i interesy. organizacja społeczna
Formalne – działają na podstawie przepisów (np. statutu, szkoła, partia politycz-
regulaminu), mają ściśle określoną strukturę wewnętrzną na, pracownicy urzędu
Sposób (np. organy, stanowiska).
zorganizowania Nieformalne – ich funkcjonowanie opiera się na bezpo- grupa przyjaciół, fanklub
średnich relacjach między członkami, nie mają formalnej muzyczny, sportowy
struktury wewnętrznej.
Ekskluzywne – obowiązują w nich określone kryteria przyj- reprezentacja kraju
mowania członków (kwalifikacje, zamożność, doświadcze- w piłce nożnej, studenci
nie), które mogą być spełnione tylko przez niektóre osoby. prestiżowej uczelni
Dostępność
Inkluzywne – członkiem grupy można zostać stosunkowo grupa wycieczkowa,
łatwo, przynależność wynika wyłącznie z woli danej osoby. koło zainteresowań

9